6 października 2022 Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie.
Przyjęta ustawa zawiera szereg przepisów odnoszących się do branży pożyczkowej, w szczególności obszerne zmiany w zakresie przepisów o kredycie konsumenckim i funkcjonowaniu instytucji pożyczkowych.
Poważne zmiany dotyczą sposobu pozyskiwania przez instytucje pożyczkowe środków na finansowanie kredytów konsumenckich.
Zgodnie z art. 7 pkt 6) ustawy o przeciwdziałaniu lichwie do kodeksu cywilnego zostanie wprowadzony przepis art. 59ca ust 1, zgodnie z którym środki przeznaczane na udzielanie kredytów konsumenckich przez instytucje pożyczkowe nie mogą pochodzić z działalności polegającej na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w tym z emisji obligacji lub innych instrumentów dłużnych oraz ze źródeł nieudokumentowanych.
Powyższy przepis wprowadza de facto zakaz prowadzenia przez instytucje pożyczkowe działalności zbliżonej do działalności bankowej, polegającej na przyjmowaniu depozytów z przeznaczeniem ich na finansowanie akcji kredytowej.
W konsekwencji już w najbliższym czasie instytucje pożyczkowe nie będą mogły swojej działalności finansować za pomocą instrumentów dłużnych.
Zgodnie z ust. 2 ww. przepisu, który zostanie wprowadzony do kodeksu cywilnego na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu lichwie środki przeznaczane na udzielanie kredytów konsumenckich przez instytucje pożyczkowe mogą pochodzić z kredytu bankowego, albo z pożyczek od podmiotów powiązanych pod warunkiem, że podmioty powiązane udzielające takich pożyczek nie gromadzą środków pieniężnych w sposób wskazany w ust. 1.
W konsekwencji w praktyce zazwyczaj jedyną formą dodatkowego finansowania działalności instytucji pożyczkowych zostanie kredyt bankowy. Dla wielu firm pożyczkowych kredyt taki może być niemożliwy do uzyskania, co wpłynie negatywnie na branżę i jej konkurencyjność.
Problemy ze spełnieniem nowych wymagań odnośnie instytucji pożyczkowych mogą mieć również mniejsze firmy, z uwagi na wzrost wymaganej kwoty kapitału zakładowego instytucji pożyczkowych do 1 000 000 zł, przy jednoczesnym utrzymaniu wymogu udokumentowania źródeł pochodzenia środków przeznaczonych na pokrycie kapitału zakładowego instytucji pożyczkowej.
W praktyce oznacza to, że emisja publiczna akcji spółki będącej instytucją pożyczkową jest niemożliwa, również oferowanie udziałów w spółce skierowane do szerokiego grona inwestorów indywidualnych musiałoby się odbywać przy udokumentowaniu źródeł finansowania wkładu na poczet kapitału zakładowego, co z praktycznego punktu widzenia jest bardzo utrudnione lub wręcz niemożliwe. Trudno sobie wyobrazić, żeby oferta objęcia akcji lub udziałów skierowana do większego grona inwestorów miałaby odbywać się przy zachowaniu wymagań udokumentowania źródeł pochodzenia środków, za które inwestorzy obejmują akcje lub udziały.
Zatem próba pozyskania finansowania udziałowego od znacznej liczby inwestorów niesie za sobą zbyt wiele ryzyk polegających na możliwości zakwestionowania przez KNF sposobu udokumentowania źródeł pochodzenia pieniędzy przeznaczonych na pokrycie kapitału zakładowego i w konsekwencji wykreślenie spółki z rejestru instytucji pożyczkowych.
Do wyboru pozostanie zatem albo pozyskanie duże inwestora, albo utworzenie równoległej struktury, która będzie mogła pozyskiwać kapitał z pominięciem przepisów o zakazie pozyskiwania finansowania w oparciu o instrumenty dłużne lub z wymogiem udokumentowania źródeł pochodzenia środków.
Ciekawym rozwiązaniem jest utworzenie Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej (ASI), która jest podmiotem transparentym pod względem regulacyjnym i podatkowym, która następnie może dokapitalizować instytucję pożyczkową ze środków pochodzonych np. z emisji obligacji lub z emisji akcji bez konieczności dokumentowania źródeł pochodzenia środków wpłacanych przez inwestorów.
Czym jest ASI? ASI jest instytucją wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą jednocześnie klasycznym funduszem inwestycyjnym (fundusze otwarte i zamknięte).
Warunkiem utworzenia ASI jest (i) uzyskanie zezwolenia na wykonywanie działalności ZASI lub (ii) wpis do rejestru zarządzających ASI. Uzyskanie zezwolenia na utworzenie ZASI jest konieczne w przypadku, gdy wartość zarządzanych aktywów jest wyższa niż 100 000 000 euro.
Warunkiem prowadzenia działalności na podstawie wpisu do rejestru jest to, że łączna wartość aktywów wchodzących w skład portfeli inwestycyjnych ASI, którymi zamierza zarządzać lub zarządza ZASI, nie przekracza równowartości 100.000.000 euro.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o możliwościach finansowania działalności instytucji pożyczkowych w sposób zgodny z nowymi przepisami ustawy o przeciwdziałaniu lichwie zapraszamy do kontaktu.
KONTAKT:
tel. + 48 692 479 841
e-mail: kancelaria@madwokaci.pl